همکاری‌های منطقه‌ای جزو موضوعاتی است که از ابتدای پیروزی انقلاب در دستور کار سیاست خارجی ما و تاکیدات مقامات عالیه کشورمان قرار دارد. اولا برای توسعه روابط، همسایگان در اولویت قرار دارند و این بسط تعاملات باعث بهبود وضعیت امنیتی، ثبات و موقعیت اقتصادی کشورهای منطقه خواهد شد. دوم این‌که چون عمده همسایگان ما جزو کشورهای مسلمان به شمار می‌آیند، ما وجوه مشترک فراوانی را به لحاظ اعتقادی و فرهنگی و شرایط جغرافیایی داریم. سیاست وحدت جهان اسلام و توجه به مشکلاتی که کشورهای اسلامی دارند و حل آن از طریق همکاری می‌تواند به رفع بسیاری از بحران‌های منطقه‌ای بینجامد.

با این وصف اما آن چیزی که ما را از تحقق این هدف دور نگه می‌داشته، دخالت‌های کشورهای فرامنطقه‌ای بوده‌است. این قدرت‌ها منافع خود را در تنش و درگیری‌های منطقه‌ای می‌دانند و همچنان تلاش می‌کنند این وحدت اتفاق نیفتد. طبیعی است کشورهایی که در منطقه حساس خلیج‌فارس و غرب آسیا قرار دارند، با انواع توطئه‌هایی که از بیرون طراحی می‌شود، ممکن است با مشکلات امنیتی و مسائل پیچیده سیاسی و اقتصادی روبه‌رو باشند. اگر ما برای حل این مشکلات تلاش نکنیم، دامنه این تنش‌ها ممکن است به مرزهای کشورمان برسد. از این رو جمهوری اسلامی با توجه به حضور موثر منطقه‌ای این هدف را دنبال می‌کند که حتما ناامنی را در منطقه برطرف کند.

اتفاقا بحث امنیت جمعی منطقه جزو پیشنهادهای ایران به کشورهای همسایه و همجوار بوده‌است. از سوی دیگر ،معتقدم بهترین کار برای رشد و ثبات کشورهای منطقه همکاری‌های اقتصادی است و بنابراین تعاملات تجاری و بازرگانی با کشورهای منطقه همواره مورد تاکید جمهوری اسلامی ایران بوده‌است.  در کنار این مساله، باید به این نکته هم توجه داشت که ما با روندهایی در منطقه روبه‌رو هستیم که یکی از آنها موضوع عادی‌سازی روابط برخی کشورهای حاشیه‌ای خلیج‌فارس با رژیم اشغالگر قدس است.

در چنین شرایطی ایران می‌تواند با افزایش رفت و آمدهای سیاسی و دیپلماتیک خود نسبت به جلوگیری از نفوذ رژیم اسرائیل تلاش کند. طبعا رسیدن به این هدف، نیازمند همگرایی میان کشورهای منطقه هست. اولویت رفتار ما در سیاست خارجی با توجه به شرایطی که ما در داخل و منطقه و وضعیت بین‌المللی داریم، مبنی بر دو اصل است؛ اصل اول تقویت دیپلماسی است. یعنی توسعه روابط با کشورهای مختلف به ویژه همسایگان و اصل دوم بسط تعاملات اقتصادی است. اگر دیپلماسی اقتصادی به صورت جدی، واقعی و ریشه‌ای در دستور کار سیاست خارجی ما قرار گیرد، کشورهای منطقه هم به‌لحاظ روابط دوجانبه احساس ثبات و پایداری بیشتری می‌کنند و هم منافع خود را در توسعه این روابط می‌دانند.
هر قدر کشورهای منطقه در ایجاد امنیت و رشد اقتصادی کشورهای حاضر در این حوزه جغرافیایی فعال‌تر باشند و نیازشان را از طریق همکاری با یکدیگر برطرف کنند، حضور دولت‌های جعلی مثل رژیم‌صهیونیستی خود به خود بی‌ارزش خواهدشد و جایی برای تحرک پیدا نمی‌کنند. به عبارت دیگر تشدید همکاری‌های منطقه‌ای جلوی عرض اندام رژیم نامشروع اسرائیل و دولت‌های فرامنطقه‌ای را خواهد گرفت.

رامین مهمان‌پرست - کارشناس ارشد روابط بین‌الملل

منبع: جام جم